41.Bölüm - Osman Hamdi Bey ve Kaplumbağa Terbiyecisi

#HerkeseSanat

🎨

Bu bölümde Osman Hamdi Bey ve dünyaca ünlü Kaplumbağa Terbiyecisi ile tanışıyoruz.

Anlatan, Pera Müzesi Oryantalist Resim Koleksiyonu yöneticisi Barış Kıbrıs.

KAPLUMBAĞA TERBİYECİSİ

Kaplumbağa Terbiyecisi 1906 yılında yaptığı bir resim. Paris'te Salon sergisine göndermek üzere yapıyor. 

Sergi kataloğunda Fransızca adı “L’homme aux Tortues”, yani "Kaplumbağalı Adam". Sergiye ait katalogların birindeyse İngilizce adı kısaca “Tortoises” - Kaplumbağalar olarak geçiyor. Ama 19'uncu yüzyıldan bu yana “Kaplumbağa Terbiyecisi” olarak geçiyor. 

Sanatçı bir yıl sonra, ayrıntılarda bazı farklılıklar içerse de aynı figürün daha küçük boyutlu bir versiyonunu yapmış. Bu ikinci versiyonda Osman Hamdi Bey’in dünürü Salih Münir Paşa’ya ithaf edildiğini gösteren bir yazı var.

Elbise-i Hümayun kitabında "Mardinli Kürt" tipinin başlığına benzer bir serpuş görüyoruz, Kaplumbağa Terbiyecisi'nde. Bu figürü, farklı kompozisyonlarda denediğini biliyoruz.

Fikir nereden gelmiş olabilir? Resmin yapılışından 37 yıl önce Bağdat'tan babasına yazdığı bir mektupta, gönderdiği Tour de Monde dergisi için teşekkür ediyor. O dergideki bir yazı, İsviçreli diplomat, Japonya'yı ziyaretinde gördüğü kaplumbağa terbiyeciliğini anlatıyor, bir gravür de yazıya eşlik ediyor.

Peki ne anlatmaya çalışıyor bu tabloda?

Osman Hamdi Bey'in değişime karşı direnen Osmanlı bürokratlarını eğitmeye çalışan bir figür, olarak görülmüş mesela. Ama bunlar resmin çağrıştırdıkları. Osman Hamdi Bey ne anlatmak istedi, bilmiyoruz.

Resmin mekanı Bursa'daki Yeşil Cami, üst kattaki odası.

Pencerenin üstündeki panelde "Kalplerin şifası, sevgiyle buluşmaktır" yazıyor. Sevgiden kastedilen Hz. Muhammed. 

Bir yıl sonra bu resmin ikinci versiyonunu daha yapmış. 

Kaplumbağa Terbiyecisi'nin 1906 tarihli ilk versiyonu İstanbul'da Pera Müzesi'nde, 1907 tarihli ikinci versiyonu ise İş Bankası Resim Heykel Müzesi'nde sergileniyor.

NEDEN BARIŞ KIBRIS?

R. Barış Kıbrıs,  2005 yılında Pera Müzesi’nin açılmasından bugüne kadar, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Oryantalist Resim Koleksiyonu’nun sorumlusu olarak görev yapıyor. 1995 – 2005 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi bölümünde lisans ve lisansüstü düzeyinde öğrenim gördü; lisans ve yüksek lisans döneminde 19. yüzyılın Oryantalist ressamlarını konu alan tez çalışmaları yaptı. Pera Müzesi’nde sorumlu olduğu koleksiyonla ilgili araştırma ve koleksiyon sergilerinin küratörlüğünü yürütmenin yanı sıra uluslararası işbirlikleriyle gerçekleşen Félix Ziem, Polonya Sanatında Oryantalizm ve Doğu’nun Cazibesi gibi süreli sergi süreçlerinde de sergi koordinatörü olarak görev aldı.

NEDEN HERKESE SANAT?

Uzak durduğumuz sanat dallarıyla, sanatçı, akademisyen, eleştirmen, sanat tarihçi, kültür-sanat yazarı, küratör ve kıdemli seyirci rehberliğinde tanışıyor, o sanat dalının seyircisi olmayı öğreniyoruz. Çünkü anlamak için tanışmak gerekir. Tanışırsak, anlayabiliriz, sevebiliriz.

Nacide Berber her sanat dalını, bilenlere soruyor, prodüktör Cengiz Saral yayına hazırlıyor.

Herkese Sanat cumartesi günü saat 12.30'da, tekrarı pazar günü 18.30'da NTVRadyo'da.

Programın ses kayıtlarını, radyoda yayınlandıktan sonra, kaçıranlar ve tekrar dinlemek isteyenler için ntvradyo.com.tr adresine ve podcast platformlarına yüklüyoruz. İstediğiniz zaman istediğiniz yerde dinlemeniz için.

#ntvradyo #herkesesanat #osmanhamdibey #kaplumbağaterbiyecisi #resim #bariskibris